terug
KUNST
IN DE MONTFORTKERK.
Beeld van Montfort.
Dit prachtige beeld voor in de kerk is er via een groots opgezette actie, - Binnenste
Buiten, -
b.g.v. het
25 jarig bestaan van de Montfortparochie gekomen.
Dat feest
werd gevierd met als motto: Binnenste/Buiten
Het beeld
is ontworpen en vervaardigd door Peter Verbraak,
kunstenaar-parochiaan
(en eigenaar van galerie Pjotr in
de Goirkestraat).
Hij
lichtte e.e.a. als volg toe:
'Bij het
bepalen van de vorm waren de volgende overwegingen van belang:
De balken
zijn het kruispunt, waarbij je steeds een richting moet bepalen.
De
Christusfiguur is een mede-richtinggever.
Hij is als
het ware je reflectie, je spiegel.
Gaandeweg
krijg je zicht op jezelf en de Christus.
Vandaar dat op het
kruis geen realistische weergave van de Christus staat.
Hij moet steeds
vorm en gestalte krijgen in ieder mens.
Om meer zicht op
Hem te krijgen, laat je je inspireren door volgelingen van Christus;
zij die zijn vorm,
gestalte, in beeld en praktijk brachten
Een van hen is
Montfort.
Vandaar dat deze
persoon op de voorgrond staat.
Hij staat daar niet
als een statisch figuur, maar als iemand die in beweging is
om zo zijn vorm en
gestalte zichtbaar te maken in woord en daad.
Lied over
het beeld van Montfort
( melodie
Licht dat ons aanstoot.)
Beeld van
Montfort, elkaar gegeven/
teken van
hoop hier in de kerk,
wijst ons
de weg om in dit leven
vruchtbaar
te zijn in woord en werk,
Opdat wij
altijd met z'n allen
de juiste
richting blijven gaan.
Dan hoeft
geen mens ons te ontvallen
of aan de
kant te blijven staan.
Beeld van
Montfort als blijvend teken
van Jezus'
weg in woord en daad.
Help ons,
wanneer wij blijven steken
of als de
moed ons ooit verlaat.
Opdat ook
wij hier in dit leven
de juiste
richting blijven gaan.
Dan kun je
van jezelf veel geven
en naast
een ander blijven staan.
Beeld van
Montfort, blijf als een baken
van ons
geloof in deze tijd.
Dat wij
steeds met z'n allen waken
over Gods
werk, ons toegewijd.
Help als
een baken ons gegeven
de goede
weg te blijven gaan,
'alles
voor allen' na te streven,
'n plaats
van vrede in Gods naam.
Doek van
Montfort en Kruiswegstaties.
Rond 1980 werden deze doeken gekocht in Flores – Indonesië. Door
de opbrengsten van de sjoemel- en praotmert bij de afsluiting van het pastoraal
werkjaar en de oliebollenverkoop op Oudejaar konden ze in 1995 ingelijst worden
om ze beter te beschermen.
( Sinds 1994 is er geen sjoemel- en proatmert meer, maar wel een
aangeklede koffie bij de afsluiting van het pastoraal werkjaar.)
Gebrandschilderde
ramen van Montfort en Evangelisten.
Het raam
bij ons in de kerk is onderdeel van een serie van 6 ramen. Deze zijn in de
jaren na de oorlog van 1940/1945 ontworpen door de kunstenaar Hubert Levigne
uit Maastricht. Deze kunstenaar werd geboren in Meerssen op 30 september 1905
en overleed' 29 december 1989 op 84-jarige leeftijd in Sittard. Tijdens zijn
leven heeft hij geschilderd en glas-in-loodramen gemaakt, maar was primair
grafisch kunstenaar. Levigne beoefende uiteenlopende grafische technieken (
o.a. ontwerpen voor postzegels) en maakte zowel kopergravures en etsen (met
aquatint) als houtsneden.
Levigne
liet zich voor "onze" glas-in-loodramen inspireren door het boek van
Pater Pierre Eijckeler over Montfort.
Elk van de
ramen laat een periode uit het leven van Montfort zien.
De ramen
zijn ook bekend als de kapelramen van Ste. Marie in Schimmert. Hier hebben de
Montfortanen heel lang hun Klein Seminarie gehad. De kapel is gebouwd in het
begin van de 20e eeuw.
Toen de
kapel Ste. Marie in
In een
later stadium heeft de Stichting zich afgevraagd of de kapel, rekening houdend
met de lichamelijke en geestelijke conditie van de patiënten, die sacrale
functie wel kon vervullen. Deze ontwikkeling leidde er toe dat men hem een
andere bestemming wilde geven.
Aan het
bestuur van de Stichting is toen meegedeeld dat de kapelramen een
Montfortiaans erfdeel zijn. Op het voorstel om de gebrandschilderde ramen er
uit te halen en door gewoon glas te vervangen, is het bestuur welwillend
ingegaan.
Het
atelier "Felix" in Maastricht heeft opdracht gekregen om dit werk uit
voeren. Om dit op verantwoorde manier te doen zijn er eerst foto's van de
diverse ramen genomen. Hiervan is een album samengesteld, waarin teven een
beschrijving van de ramen is opgenomen. De ramen werden genummerd en voorlopig
opgeborgen in het atelier van "Felix".
Later zou
men dan zien waar en hoe ze gebruikt zouden worden.
Onze
Interesse gaat vooral uit naar de "Montfort-ramen", en dan nog
speciaal het raam dat bij ons achter in de kerk staat. Men kan wat de ramen
betreft de volgende indeling maken:
Raam 1.
Jeugd en Roeping.
Raam 2.
Seminarie in Parijs.
Raam 3.
Poitiers.
Raam 4.
Zorg voor de armen.
Raam 5
.Apostolisch missionaris.
Raam 6.
Dood.
Elk raam
was oorspronkelijk opgebouwd uit twee gotische bogen, die bekroond werden door
een rozet.
De
afmeting van elk boograam afzonderlijk was
Op 8
september 1976 zijn in Schimmert uit het hele land meerdere gegadigden aanwezig
die in aanmerking willen komen voor een of meerdere Montfort-ramen. Eén raam
is al naar een nieuwe eigenaar.
Voor wat
er verder te verdelen overblijft zijn er meerdere gegadigden.
Er zal
daarom in overleg met de anderen, en rekening houdend met hun wensen en
mogelijkheden, een keus bepaald moeten worden. Namens onze parochie is Peter
Denneman aanwezig.
Raam
nummer 5 wordt aan de Montfortparochie toegewezen, en hangt nu bij ons in de
kerk.
1. 
2. 
3. 
Bij het
maken van dit raam heeft de kunstenaar zich laten leiden door de volgende
momenten uit het leven van Montfort;
1. Aan de
voeten van Paus Clemens XI, krijgt hij op 6 juni 1707 te horen: "Frankrijk
is uw arbeidsveld".
2.
Processie met kruis, zoals Montfort er vele organiseerde. De twee volgelingen
broeder Maturin en broeder Jacques zijn
ook afgebeeld.
3. Belofte
van trouw aan het evangelie en vernieuwing van de doopbelofte, de twee
elementen die centraal stonden in de missies die Montfort preekte. Hierin is in
een ovaal ook het pauswapen te zien: bovenin een ster, onder drie heuvels.
Het grote
raam dat uit vijf panelen bestaat, is door Jan Graafmans en Rinus de Leeuw in
de garage van Jan van een houten kast voorzien. Op 19 april 1977 is het
complete raam door vier personen op een ladder vervoerd naar de kerk.
Dit raam
is in 2006 gerestaureerd door Karen Zeedijk. De kosten van de restauratie
werden gedragen door Giftencommissie Montfortanen.
4.
3. 
2. 
1. 
Gelijktijdig
met het raam van Montfort zijn de ramen met de 4 evangelisten Matteüs, Marcus,
Lucas en Johannes, ( uit midden jaren 20 van de 20ste eeuw) naar
Tilburg gekomen.
Ze moesten
wel in een raamwerk gezet worden. Dat kostte 15.000 gld. Een grote gift dekte al ⅔ van
het bedrag.
De meest
naar rechts hangende ( 4 ) met in de kelk het slangetje verwijst naar de
gifbeker welke Johannes leegdronk om een tegenstander te overtuigen van de
goddelijke herkomst van zijn prediking.
De
volgende naar links toe ( 3 ) draagt een paneel met een afbeelding en moet dus
Lucas zijn, die volgens de overlevering de Heilige Maagd geschilderd heeft en
aldus de patroon van de schilders (en glazeniers) is geworden.
Als je
goed kijkt, zie je bij de volgende ( 2 ) )een hellebaard in zijn arm rusten:
Matteus werd bij het opdragen van een mis in Ethiopië met dit wapen omgebracht
en verwierf zo de martelaarstak.
De laatste
( 1 ) moet dan natuurlijk Marcus zijn.
De bekende
dierlijke symbolen voor de evangelisten zullen op de oorspronkelijke plaats wel
boven of onder de ramen gezeten hebben.
Mariakapel
Van het
gebeeldhouwde Mariabeeld van de Montfortparochie is alleen bekend dat het
gekocht is in Kevelaer.
Indertijd
hebben o.a. Peter Denneman, ( de pastor) Peter Verbraak, ( de deskundige) en
Gerrit Damen (toenmalig voorzitter van het kerkbestuur) en Corrie de Leeuw (
namens de parochianen) het uitgezocht.
Van de
houten achterwand met een gebeeldhouwde Montfort is niets bekend.
Het orgel.
Het
pijporgel in de Montfortkerk is er destijds gekomen door een grootscheepse
actie
b.g.v. het
12 1/2 jaar bestaan van de parochie.
Het orgel
werd in het weekend van 17/18 november 1979 officieel in gebruik genomen.
Er werd
toen een concert gegeven o.l.v. Ben Smeets.
Sopraan
was Hanneke de Leeuw; op hobo speelde Harrie v. Veldhoven.
De bouwer van het orgel is Jan Hoogenes uit Gouda,
die het nog steeds elk jaar komt
stemmen en nakijken.
De piano
Mag ik me
even voorstellen? Ik ben Rigoletto Rösler, de piano in de Montfortkerk.
Oorspronkelijk kom ik uit Oost Duitsland en via meneer E. Meijer kwam ik in
Tilburg terecht Ik mag volgens de echte kenners trots zijn op mijn mooie
klankkleur en ook mijn uiterlijk - eiken satiné - liegt er niet om. En... ik
raak niet zo gauw ontstemd als mijn voorganger!
Want zeg
nou zelf, die Zimmerman was een goeie vent, maar zo gauw van zijn à propos de
laatste jaren dat er niet meer mee te werken was. 't Was wel sneu om hem af te
danken want heel veel mensen hadden eraan meegewerkt om het geld voor deze
piano bij elkaar te krijgen.
Er werd
heel wat voor 'gesjoemeld en geproat' en een heleboel oliebollen voor gebakken.
U vraagt
zich nu vast wel af hoe een arme parochie zich kan veroorloven om zo'n
klassenproduct als ik ben, te kunnen kopen.
Dat is een
verhaal apart.
Toen
bekend was dat de parochie een nieuwe piano zocht, fluisterde een engeltje dit
in het oor van een van de Fraters van Tilburg. In het fraterhuis stond een
eerbiedwaardige grijsaard uit 1916, meneer Bechstein, - zo maken ze ze
tegenwoordig niet meer- , maar hij was veel te hoog voor onze pianisten. Als ze
achter de rug van deze oude-heer zaten verloren ze elk contact met het koor,
jammer dus.
Maar die
Fraters, alom bekend om hun goede werken, besloten de piano toch aan de
parochie te schenken. Zo kon men mij met het geld van de verkoop ervan en met
het inruilen van die valse Zimmerman geheel financieren. Meneer Meijer heeft
mij nog voorzien van een rijdend onderstel, een mooie lamp en een hele brede
muziekstandaard.
Ik ben
blij dat ik in deze kerk mag wonen en hoop u nog lang te kunnen dienen. ( uit
M.O 100. )
Tegelreliëf.
Het tegel
reliëf van rood terracotta ( gebakken aarde) is verwerkt in de grijze,
zuidelijke muur van de kerkruimte.
De
bescheiden indruk ontstaat door de, in vergelijking met andere kerkkunst, kleine
maten van
Pastor
Peter Denneman, ooit hier werkzaam, mailde dat de kerk een werk herbergt dat
overbleef bij de sloop van de kerk van de Besterd en het tijdens haar nieuwbouw
plaatste in 1967.
Het jaar
van ontstaan en de schepper ervan zijn onbekend.
Bescheiden
is de weergave van het tafereel. We zien een vrouw, die op een ezel met
langgerekte oren zit.
De vrouw,
Maria, is moeder van de zuigeling op haar arm, die de naam Jezus kreeg.
Een man
links op de tegel, naast de ezel, volgt moeder en kind.
Hij draagt
een hoed van onbekende stof en de naam Jozef.
Beslist u
zelf of het een hoed van stro of vilt is.
De cactus
in de linkerbenedenhoek symboliseert het woestijnlandschap, waarin de ezel zich
met het jonge gezin beweegt.
Links in
de bovenhoek zien we een gevleugeld wezen met hoofd.
Het is de
engel, die Jozef advies gaf om met vrouw en pasgeboren baby de wijk te nemen
naar Egypte.
Twee
piramides in de rechterbovenhoek maken duidelijk. dat ze al in het land zijn
waar hun
voorouder Mozes het Joodse volk ooit uit bevrijdde...
Het
bijbels verhaal stelt dat koning Herodes van Israël
(volgens de
meeste Joden een landverrader in dienst van de Romeinse keizer Augustus)
de
pasgeboren onschuld ais gevaarlijke uitdager van zijn troon zag.
Herodes
wilde die dreiging uitschakelen door alle jongens onder twee jaar in Jezus'
geboortestad Bethlehem te doden.
De engel
hielp het echtpaar te ontkomen aan een snelle kinderloosheid en de 'kindermoord
van Bethlehem' (28 december).
( Joost de
Kort, Wijkkrant Noord, december 2004.)
Tabernakel
Doopvont Processiekruis
Deze
kunstvoorwerpen werden gekocht bij kunsthandel Stadelmaier in Nijmegen, een
zaak die gespecialiseerd is in liturgische kleding en benodigdheden.
Kerststal
1
2
1 Het is
wel een originele kerststal die jarenlang in de Montfortkerk heeft
gestaan:
De
kerstfiguren zijn aangeklede etalagepoppen! De stal is gemaakt door de
onderhoudsgroep.
2 Als in de zusters
van Schijndel hun klooster aan de Pelgrimsweg verlaten verhuist hun kerststal
naar onze parochie!
Klokkentoren
en luidklok.
Onze toren
Hebt U
ooit van Uw leven wel eens bij een kerk een blauwe klokkentoren zien staan?
Hebt U
ooit van Uw leven ergens op de wereld een stalen klokkentoren gezien?
Het
antwoord zal wel "nee" luiden:
Meer dan
duizend jaar worden er nu al klokkentorens bij kerken gebouwd of er tegenaan
gezet.
Meestal
zijn ze van steen en er zijn veel vormen van bekend:
Soms wordt
er bij een kerk een klokkenstoel gebouwd, meestal van hout en open:
Maar een
toren zoals wij die bij onze Montfortkerk hebben staan is waarschijnlijk uniek
in de wereld:
Zoals hij
daar staat is hij bepaald een sieraad voor het pleintje waaraan de kerk staat.
De
betekenis is ook duidelijk: de kruisvorm is van alle kanten goed te zien, ook
al vanwege de hoogte van
In de
toren zit ook een luidklok; deze "uitnodiging" van onze parochie
weegt
Als de
klok geluid wordt komt er flink wat geluid uit zoals U zelf kunt horen als U er
vlak bij staat.
De
omwonenden zijn er dan ook niet altijd even gelukkig mee,
maar de
afspraak dat de klok niet te lang achtereen geluid wordt houdt de overlast wel
binnen de perken:
En weet U
de tekst die er op staat?
"Alles
voor allen, een Rijk van vrede” en dat is ook al iets om over na te denken en
zeker na te streven.'
En zó is
onze toren toch ook nog een beetje een "wijzer naar boven" zoals een
kerktoren hoort te zijn.
En waarom
zou een blauwe stalen kerktoren dat niet even goed doen als een andere?
Gegoten in
Aarle Rixel door Petit en Fritsen
Toren
ontworpen door Jos Kalis.
Henk
Reesink z.g. coördineerde de hele bouw.
Het kunstwerk, waarin de klok hangt werd bekostigd via de beeldende
Kunstenaars Regeling.
Tot stand gekomen in 1986 b.g.v. het 15-jarig bestaan.
WELKOM,
(uit de
feestelijke viering op 14 december 1986)
Allen die
op het klokgelui af komen,
Allen die
zich laten roepen,
Allen die
zich van ver hebben laten halen.
Het zou toeval kunnen zijn dat we vandaag vieren
rondom het
thema: “Handen om te delen”.
Ik noem het dan een door Gód gegeven toeval.
Het is
immers dank zij veIer handen,
dat we
vandaag de klok in gebruik nemen.
Daarom
welkom, Ton en Henk.
Met jullie
oren en ogen begon het feest.
Welkom
Jan, Piet, Frie. Peter, Rinus, Frans, Piet en Frits.
De
afgelopen dagen werkten jullie het eelt op je handen.
Welkom
alle mensen, jongeren en ouderen,
actief
voor sjoemel- en praotmért,
jaarlijks
actief met oliebollen bakken.
Reliëfmuur
Aan het
kerkplein van Corellistraat 231 staat in het groen voor het parochiecentrum de
zogenaamde "Reliëfmuur" uit 1967 van de Tilburgse beeldhouwer Hans
Claesen (1925).
De vier
betonnen elementen stonden eerst voor de r.k. lagere Montfortschool aan de
Scarlattistraat 76.
Hoewel
bekend was dat dit schoolgebouw een beperkte levensduur had, gold ook hiervoor
de 1 %-regeling voor kunst bij openbare gebouwen.
Dat
Claesens’ schepping zijn huidige plaats kreeg, past bij zijn werk: hij was ook
actief in de vroegere Pastoor van Arskerk aan de Beneluxlaan, nog bekend als
"de citroenpers". Bij de verhuizing van het beeld gaf de Stichting
r.k. scholen TIlburg-Noord haar eigendom aan het parochiebestuur, dat het
ongevraagde geschenk moest accepteren...
Claesen
studeerde aan de Jan van Eyckacademie te Maastricht en voerde ook werken uit
die we terugvinden in of bij het stadhuis en de HTS in onze stad.
Met
beeldend kunstenaars als Kees en Frans Mandos, Nico Molenkamp, Luc van Hoek en
Jos Zeegers, vormde hij de zogenaamde "Eerste Tilburgse School". .
Claesen
rangschikte vier zelfstandige onderdelen tot een muurtje. Ofschoon het
oppervlak van de muurdelen over het algemeen een glooiend verloop heeft, zijn
de holle, gewelfde uitsparingen met haarscherpe randjes afgescheiden van de
totale massa. De smalle spleten tussen de volumes spelen een opvallende rol:
ze hebben als 'negatieven' van de betonmassa's typische vormen van
beeldhouwkundig 'snijwerk'. Tussen deze lichtkanalen kan men het wisselende
kleurenspel zien van het achterliggende groen tijdens de verschillende
jaargetijden
( Joost de
Kort, Wijkkrant Noord, september 2004.)